موضــوع کتـاب

علم و دین
دینداری

چکــیده کتـاب

این مجموعه به عرضه و بررسی دیدگاه‌های موافق و مخالف امکان تحقق علم دینی اختصاص یافته است. بر این اساس برخی از دیدگاه‌ها علم دینی را نه ممکن می‌دانند و نه ضروری، در مقابل، دیدگاه‌های دیگر ـ که از طیف متنوع و گسترده‌ای برخوردارند ـ علم دینی را امری ضروری، ممکن و تحقق یافته می‌دانند. در این میان شاید طبیعی‌ترین دیدگاه در باب علم دینی، دیدگاهی‌ است که در حوزه‌های دینی رایج و به روش اجتهادی موسوم است. برای نمونه "سعید زیباکلام" به ذکر شواهدی در صدد اثبات این نکته است که ارزش‌ها و باورهای دینی و فلسفی در فعالیت علمی دخالت دارند و به همین دلیل می‌توان از ارزش‌ها و باورهای دینی خود در نقد و ساختن علم جدید استفاده کرد. به زعم وی علمی که بدین طریق به دست خواهد آمد با دین تناسب دارد و می‌توان آن را علم دینی نامید. ملاحظاتی که در خصوص این دیدگاه عرضه شده عبارت است از: 1- "وی با ذکر شواهد تجربی در پی اثبات آن است که ارزش‌ها و باورهای دینی و فلسفی در فعالیت علمی دخالت داشته‌اند. صرف نظر از این که این شواهد تا چه پایه معتبرند. روش آقای زیباکلام مبتنی بر بهره‌گیری از استقراست که دیدگاه علم‌شناسی وی با آن سازگاری ندارد. 2- بر فرض که مدعای آقای زیباکلام اثبات شود، در این مدعا تنها نشان داده شده که چنین دخالت‌هایی وجود داشته است، اما بر چه اساسی تجویز می‌شود که می‌توان یا حتی باید از این امکان استفاده کرد. 3- حتی اگر جواز بهره‌مندی از باورها و ارزش‌های فلسفی و دینی در فعالیت علمی صادر شود، کار دکتر زیباکلام در حد بیان علم دینی، متوقف خواهد شد؛ چرا که هیچ راه‌کار و روشی برای بهره‌مندی از این ارزش و بینش‌ها مطرح نمی‌کند و...".